آیا بی‌آنکه فعالیت بدنی خاصی انجام داده باشید، احساس خستگی و بی‌رمقی می‌کنید؟ یا بی‌دلیل انگیزه‌تان را برای انجام کارها از دست داده‌اید؟ یا شاید فراموش‌کار شده‌اید؟ این‌ها چند نشانه از نشانه‌های خستگی روانی هستند.
در این مقاله قصد داریم به بررسی خستگی روانی بپردازیم و ببینیم چه عواملی در پیدایش آن نقش دارند و چگونه می‌توان با آن مقابله کرد.
آنچه در این مقاله میخوانید
خستگی روانی چیست؟
خستگی روانی حسی ناخوشایند از فرسودگی است که ریشه در ذهن و روان ما دارد. این نوع خستگی می‌تواند به دلایل مختلفی مانند استرس، اضطراب، افسردگی و حتی کمال‌گرایی ایجاد شود. اگرچه خستگی روانی مشکلی شایع است، اما می‌توان با شناخت و به‌کارگیری راهکارهای مناسب، بر آن غلبه کرد و نشاط و انگیزه را به زندگی بازگرداند.
استرس مزمن و خستگی مداوم
تا حالا متوجه شده‌اید، هنگام استرس، زودتر از زمان‌های دیگر احساس خستگی می‌کنید؟ استرس، چه از نوع محیطی باشد؛ مانند آلودگی صوتی و چه از نوع روانی مانند دغدغه‌های شغلی، می‌تواند سیستم‌های فیزیولوژیک مرتبط با استرس را فعال کند. در نتیجه فعالیت مداوم این سیستم‌ها مصرف انرژی توسط بدن افزایش‌یافته و احساس خستگی می‌کنید؛ بنابراین می‌توان گفت استرس مزمن نقشی مهم در ایجاد خستگی روانی دارد.
آیا خستگی نشانه‌ای از افسردگی است؟
اگر احساس می‌کنید انگیزه‌ای برای انجام هیچ کاری ندارید و به‌سرعت دچار خستگی می‌شوید، ممکن است خستگی روانی شما ریشه در افسردگی داشته باشد. بی‌انگیزگی و ناتوانی در انجام کارها می‌توانند از علائم افسردگی باشند؛ بنابراین اگر این احساسات را به طور مداوم تجربه می‌کنید، توصیه می‌کنم به متخصص سلامت روان مراجعه کنید.
اضطراب و خستگی، چرخه‌ای معیوب!
یکی دیگر از عواملی که می‌تواند موجب خستگی روانی شود اضطراب است. اضطراب منجر به فعال‌شدن سیستم جنگ‌وگریز مرتبط با استرس و در نتیجه تخلیه انرژی بدن می‌شود. از سوی دیگر اضطراب تمرکز را مختل می‌کند و باعث می‌شود برای انجام هر کاری تلاش بیشتری بکنید. درنتیجه خستگی را تشدید می‌کند. در واقع اضطراب و خستگی مانند چرخه‌ای معیوب یکدیگر را تقویت می‌کنند.
حجم زیاد اطلاعات و مسئولیت‌ها
در دنیای امروز که با سیلی از اطلاعات و مسئولیت‌های گوناگون مواجه هستیم، ذهن ما به طور مداوم درگیر پردازش اطلاعات و تصمیم‌گیری‌ها است. این فعالیت‌های شناختی می‌توانند باعث خستگی روانی شوند. به‌ویژه اگر حجم کارها بالا باشد و با استرس نیز همراه شود، خستگی تشدید می‌شود.
تلاش بی‌پایان برای دستیابی به ایده‌آل‌ها!
علت دیگر خستگی کمال‌گرایی است. افراد کمال‌گرا معمولاً استانداردهای بسیار بالایی برای خود تعیین می‌کنند و برای دستیابی به آن‌ها تلاش فراوانی می‌کنند. این تلاش زیاد می‌تواند باعث خستگی شود، به‌ویژه اگر فرد نتواند به اهداف موردنظر خود دست یابد. همچنین، کمال‌گرایان معمولاً نمی‌توانند از انجام کارها لذت ببرند و همواره نگران اشتباه‌کردن هستند که این خود باعث خستگی می‌شود.
برای کاهش خستگی چه‌کار کنید؟
حال که با عوامل خستگی روانی آشنا شدیم، بهتر است به راهکارهایی برای مقابله با آن نیز بپردازیم. در اینجا به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
۱. مدیریت استرس:
برای مقابله با خستگی روانی ناشی از استرس، لازم است راهکارهایی برای مدیریت استرس بیاموزید. این راهکارها می‌توانند شامل مواردی مانند تمرینات تنفس عمیق، مدیتیشن، یوگا و ورزش باشند. همچنین سعی کنید از موقعیت‌های استرس‌زا دوری کنید و در صورت نیاز، از کمک متخصص سلامت روان بهره بگیرید.
۲. درمان افسردگی:
اگر خستگی روانی شما ریشه در افسردگی دارد، لازم است برای درمان افسردگی اقدام کنید. درمان افسردگی می‌تواند شامل مواردی مانند روان‌درمانی، دارودرمانی و تغییر سبک زندگی باشد.
۳. کاهش اضطراب:
برای کاهش اضطراب و در نتیجه کاهش خستگی روانی، می‌توانید از روش‌هایی مانند تنفس عمیق، تصویرسازی ذهنی و تمرینات آرام‌سازی استفاده کنید. همچنین مهم است که افکار منفی و نگران‌کننده را شناسایی و با آن‌ها مقابله کنید.
۴. مدیریت زمان و وظایف:
برای مقابله با خستگی روانی ناشی از حجم زیاد اطلاعات و مسئولیت‌ها، لازم است مهارت‌های مدیریت زمان و وظایف را بیاموزید. سعی کنید کارهایتان را اولویت‌بندی کنید و برای انجام آن‌ها برنامه‌ریزی داشته باشید. همچنین مهم است که به طور منظم به خود استراحت بدهید و از کار زیاد پرهیز کنید.
۵. مقابله با کمال‌گرایی:
برای مقابله با کمال‌گرایی و کاهش خستگی روانی، لازم است اهداف واقع‌بینانه برای خود تعیین کنید و از خود انتظارات بیش از حد نداشته باشید. همچنین سعی کنید از اشتباهات خود درس بگیرید و به‌جای تمرکز بر نقاط ضعف، بر نقاط قوت خود تمرکز کنید.
نتیجه‌گیری
همان‌طور که دیدید، خستگی روانی می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد که بر جنبه‌های مختلف زندگی ما تأثیر دارد. خوشبختانه با شناخت عوامل مؤثر در خستگی روانی و استفاده از روش‌های مناسب، می‌توان بر آن غلبه کرد و دوباره انرژی و انگیزه را به زندگی بازگرداند.
به یاد داشته باشیم که مراقبت از سلامت روان به‌اندازه سلامت جسم اهمیت دارد. مقابله با خستگی روانی نیازمند زمان و تلاش است. اما با صبر و پشتکار، می‌توانید بر این مشکل غلبه کنید و زندگی شاداب‌تر و پرانرژی‌تری داشته باشید.
برگرفته از کتاب:
The Psychology of Fatigue-Robert Hockey
