غذای سالم
روغن ماهی: دوست یا دشمن؟
اسیدهای چرب امگا 3 نقش مهمی در عملکرد مغز، رشد و نمو طبیعی و کاهش التهاب دارند. کمبود آن‌ها با انواع مشکلات سلامتی ازجمله بیماری‌های قلبی عروقی، برخی سرطان‌ها، اختلالات خلقی، آرتروز و موارد دیگر ارتباط دارد.
آنچه در این مقاله میخوانید
امگا 3 در کفه ترازو
چه چیزی روغن ماهی را خاص کرده است؟ چون حاوی اسیدهای چرب امگا 3 است. ازآنجاکه بدن ما نمی‌تواند اسیدهای چرب ضروری را بسازد، باید از طریق غذا آن را به دست آورد.
دو اسید چرب امگا 3 کلیدی وجود دارد:
1. اسید دوکوزاهگزانوئیک (DHA)
2. اسید ایکوزاپنتائوئیک (EPA)
ماهی‌های چرب مانند ماهی سالمون، ماهی خال‌مخالی و ساردین سرشار از امگا 3 هستند. بعضی از گیاهان سرشار از نوع دیگری از اسید چرب امگا 3، مثل اسید آلفا لینولنیک هستند که بدن می‌تواند آن را به DHA و EPA تبدیل کند. منابع خوب آن عبارت‌اند از بذر کتان، دانه چیا، گردو، دانه کدوتنبل و روغن کلزا.
اسیدهای چرب امگا 3 نقش مهمی در عملکرد مغز، رشد و نمو طبیعی و کاهش التهاب دارند. کمبود آن‌ها با انواع مشکلات سلامتی ازجمله بیماری‌های قلبی عروقی، برخی سرطان‌ها، اختلالات خلقی، آرتروز و موارد دیگر ارتباط دارد. اما مصرف مقادیر زیاد آن‌ها به معنی سلامتی بیشتر و پیشگیری از این بیماری‌ها نیست.
قرص‌های روغن ماهی به‌عنوان راه‌حلی ساده برای محافظت از قلب، کاهش التهاب، بهبود سلامت روان و عمر طولانی ترویج می‌شوند؛ و یکی از دلایل صرف سالانه میلیاردها دلار در سراسر جهان در این رابطه وجود چنین ادعاهایی است. در صنایع غذایی هم آن را به شیر، ماست، غلات، شکلات، کلوچه، آب‌میوه و صدها ماده دیگر اضافه می‌کنند.
اما شواهد در رابطه با بهبود سلامت قلب کمی پیچیده است. در نوامبر 2018، مطالعه‌ای در نشریه پزشکی NEJM منتشر شد که نشان می‌داد مکمل‌های اسید چرب امگا 3 هیچ تأثیری در کاهش حملات قلبی، سکته‌های مغزی و یا مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های قلبی در زنان و مردان میان‌سال سالم ندارد. تحقیقات اولیه در همان ژورنال در سال 2013 نشان می‌داد که در افراد دارای فاکتور خطرساز بیماری‌های قلبی هم هیچ سودی ندارد.
بااین‌حال، هنگامی‌که محققان زیرگروه‌هایی را که اصلاً ماهی نمی‌خوردند، بررسی کردند، به این نتیجه رسیدند که مصرف مکمل روغن ماهی می‌توانند خطر بیماری قلبی عروقی را در آن‌ها کاهش دهد.
اما در بیشتر تحقیقات انجام‌یافته، ازجمله مطالعه سال 2018 که در بالا به آن اشاره شد، هیچ کاهش خطری در ابتلا به سرطان دیده نمی‌شود. بااین‌حال، برخی تحقیقات قبلی پیشنهاد می‌کنند که استفاده از رژیم‌های غذایی سرشار از ماهی‌های چرب یا مکمل‌های روغن ماهی ممکن است خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها را کاهش دهد.
پیامی برای شما
چگونگی تأثیر غذا و مولکول‌های تشکیل‌دهنده آن روی بدن همچنان به‌صورت معما باقی است. این امر باعث زیر سؤال رفتن استفاده از مکمل‌ها برای مصارف غیر درمانی می‌شود.
باوجوداین مطالعات، هنوز هم خوردن ماهی و غذاهای دریایی دیگر را باید یک انتخاب سالم در نظر بگیرید.اگر قویاً فرض کنیم که فایده خوردن غذاهای دریایی به خاطر چربی‌های امگا 3 موجود در آن است، بنابراین مصرف قرص‌های روغن ماهی جایگزین مناسبی برای استفاده از ماهی خواهند بود؛ اما شما تنها به EPA و DHA احتیاج ندارید بلکه به تمام چربی‌های موجود در ماهی، ویتامین‌ها و مواد معدنی موجود در آن هم نیاز دارید.
این امر در مورد غذاهای دیگر هم صدق می‌کند. مصرف مقدار کمی مکمل، جایگزینی برای تمامی مواد مغذی موجود در میوه‌ها، سبزی‌ها و غلات کامل نیست.
اگر در حال حاضر روغن ماهی مصرف می‌کنید چه‌کار باید بکنید؟
اگر پزشک معالجتان آن را تجویز کرده است، از دستوراتش پیروی کنید تا زمانی که بتوانید در این مورد با او گفتگو کنید. گفتنی است استفاده از قرص‌های روغن ماهی روش درمانی تأییدشده و مؤثری برای مبتلایان به تری گلیسیرید بالا به‌حساب می‌آید.
اگر خودتان تصمیم به استفاده از آن گرفته‌اید، چون فکر می‌کنید مفید است، وقت آن رسیده است که در مورد این تصمیم تجدیدنظر کنید ولی اگر ماهی یا غذاهای دریایی نمی‌خورید، می‌توانید از مکمل روغن ماهی استفاده کنید. همچنین، می‌توانید امگا 3 را از روغن دانه کتان یا روغن بذر کتان، دانه چیا، گردو، روغن کانولا و روغن سویا دریافت کنید. مصرف یک یا دو وعده از این مواد در روز می‌تواند از کمبود امگا 3 پیشگیری کند.
